معنی نهایه العقول

اثری از امام فخر رازی

ناصرخسرو

اسرارالنجوم، اصول عقاید، المباحث المشرقیه، تحصیل الحق، جامع العلوم، حفظ البدن، مفاتیح الغیب، نهایه العقول

نهایه. [ن ِ ی َ] (ع اِ) نهایه. نهایت. پایان. رجوع به نهایت شود.

ذوی العقول. [ذَ وِل ْ ع ُ] (ع ص مرکب، اِ مرکب) اولوالباب. خردمندان. صاحب خردان. ذوی الحجی. مقابل غیر ذوی العقول. بیخردان.

نهایت در فارسی فرجام بافدم هم چنان سرمه که دخت خوبروی هم بسان گرد بر دارد ازوی گر چه هر روزاندکی بر داردش بافدم روزی به پایان آردش (رودکی) چه بایدت کردن چنین بافدم مگر خانه روبی چوروبه به دم (ابوشکور بلخی)

بی نهایت بی حد و حصر: هم چنان الله از خود صد هزار صورت مینماید در من از حس و دریافت او و صور با تجملان و خوبان و عشقهای ایشان و موزونیها و صور عقلیات وحور وقصور و و آب روان و عجایبهای دیگر لا الی نهایه.

لا نهایت در فارسی: بی پایان بیمرز اسر

جمع ضعیف العقل: یا خواسته است که ضعقا ء العقول و محدثان این علم را بدین سوال بیازماید.

فرهیختگان صاحب خردان بخردان عاقلان

قزوینی بر آن است که این زبانزد را ترکان ساخته اند از تازی هاژنده ی خرد ‎- سر گرداننده حیران کننده عقلها سرگردان کننده

بی پایان

(ذَ وِ لْ عُ قُ) [ع. ذوالعقول] (ص مر.) خردمندان، بخردان.

ذَهَلَتِ العُقُول، عقلها حیران و قاصر شدند

صاحبان عقل، مردمان عاقل، خردمندان،

308